Muzak czyli coś „więcej niż muzyka”
Jak zarządzać uwagą słuchową odbiorcy, aby muzyka stała się tłem? Poznaj wybrane koncepcje muzyki tła: artystyczne i funkcjonalne. Tym razem inżynieria akustyczna w wydaniu firmy Muzak.
Od Wired Radio do firmy Muzak
Historia amerykańskiej firmy Muzak rozpoczyna się już w 1922 roku. Wtedy to pojawił się nowatorski pomysł uruchomienia radiofonii przewodowej i wykorzystania linii elektrycznych do transmisji dźwięku. Dzięki Wired Radio wiadomości, muzyka oraz reklamy mogły docierać bezpośrednio do domów prywatnych użytkowników.
Projekt zainicjował amerykański generał George Owen Squier (1865-1934), który z powodzeniem łączył służbę w wojsku z pracą naukowca i inżyniera. Swoje badania prowadził na potrzeby armii. Dysponował ogromnym budżetem i był hojnie wspierany przez amerykański Kongres.
W 1936 roku, czyli dwa lata po śmierci Squiera, Wired Radio zostało oficjalnie przekształcone w firmę Muzak. Początkowo dostarczała ona muzykę do hoteli i restauracji zlokalizowanych na terenie Nowego Jorku. Z czasem katalog obiektów poszerzono o banki, sklepy, gabinety medyczne, punkty pocztowe, miejsca pracy, a nawet windy.
Music by Muzak
Muzak budował swoją kampanię promocyjną wokół stwierdzenia, iż muzyka w oryginalnej wersji nie jest w stanie przyczynić się do osiągnięcia takich samych rezultatów jak jej autorski produkt. Firma stawiała na aranżacje utworów znanych i lubianych, ale miały być one przygotowane według ściśle określonych zasad.
Po pierwsze Music by Muzak to muzyka czysto instrumentalna. Uważano, że słowa wywołują u ludzi myślenie, co było niepożądaną reakcją. W narracji muzycznej unikano nagłych zwrotów akcji, zmian tonacji i nastroju. Zabronione były także fragmenty o charakterze improwizacyjnym, jak również wszelkie przejawy spontaniczności.
Na plan pierwszy wysuwała się znana i łatwo wpadająco w ucho melodia. Ograniczano wszelkie zmiany dynamiczne i agogiczne, które mogłyby przełożyć się na efekt zaskoczenia. Dominowała jednostajna i przewidywalna rytmika pozbawiona synkopowania.
Od sukcesu do bankructwa
Audioarchitekci Muzaka postawiali na kreowanie „anonimowej przestrzeni dźwiękowej pozornie pozbawionej bezpośrednio dostrzegalnego znaczenia muzycznego” (Radano 1989: 450). Posługiwali się mechanizmem ukierunkowanej stymulacji, wykorzystując odpowiednio przygotowany materiał muzyczny do wywoływania natychmiastowych efektów przede wszystkich w obszarze pobudzenia, emocji czy nastroju.
Za sukcesem firmy stała również uważność na zagadnienie preferencji muzycznych odbiorcy. Firma działała zgodnie z zasadą „lubimy to, co znamy”. Całość strategii bazowała na łańcuchu zależności, jakie mogły pojawić się pomiędzy odpowiednio dobraną muzyką a różnego typu reakcjami – na poziomie fizjologicznym, afektywnym, kognitywnym i behawioralnym.
Fiasko formuły Muzaka przypieczętował trend odtwarzania „mainstreamowej” muzyki, ale w oryginalnych wykonaniach. Rozwój technologiczny i obecność coraz większej liczby konkurencyjnych rozwiązań doprowadziły do bankructwa firmy w 2009 roku.
Formalnie marka Muzak zniknęła z rynku w 2011 roku. Jednak nazwa muzak (pisana małą literą) nadal funkcjonuje jako swego rodzaju symbol narzuconej „tapety akustycznej”, którą słuchacz zauważa dopiero wtedy, kiedy przestaje grać.
Autorka: Sylwia Makomaska
#psychologiamuzyki #musicpsychology #strefapsychologiimuzyki #musicpsychologyzone #muzykatła #backgroundmusic #Muzak #GeorgeSquie #sylwiamakomaska
W Strefie Psychologii Muzyki dowiesz się, jak muzyka (tła) wpływa na konsumenta w miejscu sprzedaży. W kolejnych publikacjach wyjaśniamy, jakie zabiegi są stosowane w audiomarketingu oraz tłumaczymy, dlaczego muzyka (tła) może wywoływać również negatywne emocje.
Zobacz też: Efekt „tapety akustycznej” w audiomarketingu i „Muzyczne umeblowanie” projektu Erika Satie
Więcej informacji:
- Sylwia Makomaska (2019), Erik Satie – the ”progenitor” of muzak or the precursor of “pipedown” movement? On the concept of musique d’ameublement, “Interdisciplinary Studies in Musicology” 19, 137-147. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/ism/article/view/21285
- Sylwia Makomaska (2021), Muzyka na peryferiach uwagi. Od musique d’ameublement do audiomarketingu. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. https://www.wuw.pl/product-pol-15438-Muzyka-na-peryferiach-uwagi-Od-musique-dameublement-do-audiomarketingu.html
- Sylwia Makomaska (2021), “Acoustic wallpaper” under control – the case of musique d’ameublement and Muzak, “Interdisciplinary Studies in Musicology” 21, 39-55. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/ism/article/view/34751