Ta strona wykorzystuje ciasteczka (cookies) w celu zapewnienia maksymalnej wygody w korzystaniu z naszego serwisu. Czy wyrażasz na to zgodę?

Tak Nie Czytaj więcej

Jak „umeblować” przestrzeń muzyką

Czy można zarządzać uwagą słuchową odbiorcy, aby muzyka stała się „tapetą akustyczną”? Poznaj wybrane koncepcje muzyki tła: artystyczne i funkcjonalne. Na początek „muzyczne umeblowanie” w wydaniu Erika Satie.

Muzyka jako część otoczenia

Pewnego dnia na początku lat 20. XX wieku w jednej z paryskich restauracji Erik Satie spotkał się ze swoimi przyjaciółmi. Lunch jednak nie należał do udanych, ponieważ w rozmowie skutecznie przeszkadzała grająca w lokalu orkiestra. Muzyka była za głośna, więc kompozytor i jego znajomi opuścili restaurację. Satie miał wówczas skomentować całą sytuację następującymi słowami:

Muzyczne umeblowanie [fr. musique d’ameublement] to jest to, co powinno być tworzone – tj. muzyka, która byłaby częścią otoczenia, która by brała je pod uwagę. Wyobrażam sobie, że z natury powinna być ona melodyczna: łagodziłaby hałas noży i widelców bez górowania nad nimi, bez narzucania się. Umeblowałaby niezręczną ciszę, która czasami pojawia się między stołownikami w restauracji. Uchroniłaby ich przed codziennymi banałami. W tym samym czasie, zneutralizowałaby te dźwięki ulicy, które wpływają na nas niedyskretnie (Legér 1952: 137).

Erik Satie i „muzyczne umeblowanie” w praktyce

Swój pomysł wcielił w życie w cyklu utworów, które określił mianem musique d’ameublement. Satie traktował muzykę jak przedmiot codziennego użytku – mebel, na który nie powinno zwracać się uwagi. Aby osiągnąć percepcyjny efekt „tapety akustycznej”, postawił na doprowadzoną do absurdu powtarzalność. Słusznie zakładał, iż po pewnym czasie słuchacz, będąc znużonym jednostajnością przebiegu, powinien przestać zwracać uwagę na muzykę i skierować ją na zupełnie inne bodźce.

Analiza muzyczna utworów, które sam kompozytor zaliczył do gatunku musique d’ameublement: Tapisserie en fer forgé i Carrelage phonique (1917), cykl Sons industriels (1920) oraz Tenture de Cabinet préfectoral (1923) pokazuje, że „muzyczne umeblowanie” to rodzaj eksperymentu. Satie w nietypowy sposób próbował zarządzać uwagą słuchaczy. Wymagał od nich odbioru pasywnego, ale jednocześnie wprowadzał do struktur ostinatowych drobne zmiany, co mogło zmylić odbiorcę.

To była porażka…

A co na to publiczność przyzwyczajona do słuchania muzyki w „nabożnym skupieniu”? Satie w sposób przewrotny instruował słuchaczy, jaki powinien być właściwy sposób odbioru muzyki. Pomysł ten intrygował i szokował. Jednak publiczność nie do końca potrafiła wypełnić niecodzienne zadanie.

Jak opisywał Darius Milhaud, uczestniczący w wykonaniu Sons industriels:

[w]brew naszym wskazówkom, gdy tylko zaczęła się muzyka, słuchacze pospieszyli z powrotem na swoje miejsca. Na próżno Satie krzyczał: „Proszę rozmawiać! Proszę się przechadzać! Nie słuchać!”. Słuchali, byli cicho. To była porażka (Milhaud 1949: 138).

„Muzyczne umeblowanie” to przejaw nowego rozumienia sztuki, a także źródło inspiracji dla minimalizmu, muzyki ambient i innych gatunków muzyki eksperymentalnej. To wizja prorocza, o czym świadczy m.in. wszechobecność muzyki tła w świecie współczesnym. Sam kompozytor jest często uważany za prekursora Muzaka. Czy jednak słusznie?

Autorka: Sylwia Makomaska

#psychologiamuzyki #musicpsychology #strefapsychologiimuzyki #musicpsychologyzone #muzykatła #musiqued’ameublement #furnituremusic #ErikSatie #sylwiamakomaska

W Strefie Psychologii Muzyki dowiesz się, jak muzyka (tła) wpływa na konsumenta w miejscu sprzedaży. W kolejnych publikacjach wyjaśniamy, jakie zabiegi są stosowane w audiomarketingu oraz tłumaczymy, dlaczego muzyka (tła) może wywoływać również negatywne emocje.

Zobacz też: Efekt „tapety akustycznej” w audiomarketingu
Więcej informacji:
erik satie